Zwolnienie z pracy to też żałoba
Nieoczekiwana i niespodziewana utrata pracy podobnie jak inne znaczące straty w życiu, często uruchamia mechanizmy psychiczne zbliżone do tych, które towarzyszą żałobie po stracie bliskiej osoby.
Naturalnie mogą pojawić się uczucia takie jak: szok, zaprzeczenie, złość, smutek, a finalnie akceptacja. W świecie, gdzie nasze potrzeby i poczucie tożsamości są silnie powiązane z rolą zawodową, konfrontacja z jej utratą może prowadzić do głębokich emocjonalnych przeżyć, co z kolei wpływa na wszystkie obszary naszego funkcjonowania:
- emocjonalny: charakteryzuje się pojawieniem silnego stresu, lęku, przygnębienia, pojawia się uczucie bezradności, braku wiary w siebie i utraty sensu życia
- fizjologiczny: odczuwanie osłabienia, zmęczenia, problemy ze snem, zaburzenia odżywiania, mogą pojawić się choroby somatyczne
- poznawczy: trudności z koncentracją, zapamiętywaniem, spostrzeganiem
- behawioralny: większa podatność na sytuacje konfliktowe, wybuchowość, wahania nastrojów
To, co tracimy wraz z pracą, to nie tylko stanowisko
To także ramy naszego bycia, w oparciu o które do tej pory funkcjonowaliśmy. Naruszona zostaje pewna struktura, zmienia się nasze samopostrzeganie, zachwianiu ulega poczucie bezpieczeństwa i relacje.
Utrata tożsamości
Praca często stanowi istotną część tożsamości i poczucia własnej wartości. Jej utrata może prowadzić do odczuwania zagubienia, żalu i dezorientacji.
Utrata rutyny i struktury
Praca niewątpliwie nadaje codzienny rytm i buduje strukturę życia. Nagłe przerwanie tych ram, które dotąd nadawały życiu porządek i poczucie stabilności tj. godziny pracy czy obowiązki znika, pozostawiając miejsce niepewności i chaosowi.
Utrata dochodów i bezpieczeństwa finansowego
Strata pracy oznacza odcięcie od głównego źródła dochodu, co może prowadzić do poważnego stresu finansowego i lęku o przyszłość, a w konsekwencji do poczucia beznadziei.
Utrata kontaktów społecznych
Praca często wiąże się z posiadaniem sieci kontaktów, relacji i poczuciem przynależności. Utrata pracy może oznaczać zerwanie tych więzi, co prowadzi do izolacji i pogłębia uczucie żalu.
Jak przejść przez żałobę po utracie pracy?
Uznaj swoje emocje: To, w jaki sposób przepracowujemy stratę, wpływa na to, jak szybko z niej się podnosimy. „Przepracowanie” nie oznacza tu planowania kolejnych kroków kariery. To raczej czas na bycie ze sobą, zauważenie emocji, przemyślenie wcześniejszych doświadczeń i dopiero potem szukanie swojej dalszej drogi zawodowej. To wymaga czasu, wysiłku i cierpliwości.
Poszukaj wsparcia: Zwolnieniu z pracy często towarzyszy wstyd, że to akurat spotkało mnie, a także poczucie bycia niewystarczającym, ponieważ większość z nas utożsamia się z pełnioną rolą zawodową. Nie pozwól, żeby ta sytuacja definiowała Cię i blokowała Twoje działania. Nie bój się rozmawiać o swoich uczuciach z bliskimi czy z przyjaciółmi, a jeśli czujesz, że potrzebujesz profesjonalnego wsparcia w pracy ze swoją stratą, zwróć się do specjalisty: psychologa, terapeuty, konsultanta kryzysowego.
Zadbaj o zdrowie fizyczne: Nie zapominaj, że na Twoje samopoczucie wpływa też to jak dbasz o swój dobrostan fizyczny: zdrowa dieta, aktywność fizyczna (choćby regularne spacery), odpowiednia ilość snu, to wszystko pomoże Ci lepiej poradzić sobie z emocjami.
Świadomie buduj siebie poza pracą. Pozycja społeczna człowieka bardzo często wyznaczana jest przez wykonywany zawód. Jego utrata powoduje pęknięcie tego wizerunku. Osoby, które całą swoją tożsamość opierają na pracy są bardziej narażone na wypalenie i depresję zwłaszcza, gdy coś się zmienia (np. dochodzi do zwolnienia). Dlatego warto przypominać sobie, że praca to ważna część naszego życia, ale nie jedyna i że jesteśmy kimś więcej niż tylko ‘stanowiskiem i firmą’.