Lęk u dzieci – kiedy jest normą, a kiedy warto szukać pomocy?
Lęk jest naturalną reakcją organizmu i pełni ważną funkcję adaptacyjną – pomaga dziecku unikać zagrożeń i uczyć się ostrożności.
Jednak kiedy lęk staje się nadmierny i utrudnia codzienne funkcjonowanie, może wymagać specjalistycznej pomocy.
Lęk jako naturalna część rozwoju
W zależności od wieku dziecka, mogą pojawiać się różne typowe lęki:
0-2 lata – lęk przed głośnymi dźwiękami, obcymi osobami, separacją od rodzica
3-6 lat – lęk przed ciemnością, potworami, burzą, zwierzętami
7-12 lat – lęk przed porażką, oceną, odrzuceniem przez rówieśników
13+ lat – lęk społeczny, obawa przed przyszłością, stresem szkolnym
Takie lęki są częścią naturalnego rozwoju i zazwyczaj mijają wraz z wiekiem lub po wsparciu ze strony rodziców.
Kiedy lęk powinien niepokoić?
Warto zwrócić uwagę, jeśli lęk:
Jest bardzo nasilony – dziecko wpada w panikę, ma napady histerii
Trwa dłużej niż kilka miesięcy i nie zmniejsza się mimo wsparcia
Utrudnia codzienne życie – dziecko unika szkoły, nie chce się bawić, izoluje się
Pojawiają się objawy fizyczne – bóle brzucha, nudności, przyspieszony oddech
Dziecko nie potrafi sobie z nim poradzić i nie uspokaja się mimo prób rozmowy
Rodzaje zaburzeń lękowych u dzieci
Jeśli lęk staje się problemem, może przybierać formę zaburzenia lękowego. Do najczęstszych należą:
Lęk separacyjny – dziecko nie chce rozstawać się z rodzicem, reaguje paniką na rozłąkę
Fobia specyficzna – silny lęk przed konkretną rzeczą (np. pająkami, burzą)
Lęk społeczny – unikanie kontaktów z rówieśnikami, strach przed oceną
Zespół lęku uogólnionego (GAD) – nadmierne martwienie się o wszystko i chronicznie doświadczany lęk, którego przyczyna jest nieuchwytna
Ataki paniki – nagłe napady intensywnego lęku z objawami fizycznymi
Jak pomóc dziecku radzić sobie z lękiem?
✔ Akceptuj uczucia dziecka – nie mów „nie bój się”, ale „rozumiem, że się boisz”
✔ Nie unikaj sytuacji wywołujących lęk – unikając ich, lęk tylko się nasila
✔ Ćwicz techniki relaksacyjne – głębokie oddychanie, zabawy wyciszające
✔ Ustal małe kroki – stopniowe oswajanie dziecka z sytuacjami budzącymi lęk
✔ Bądź spokojnym wsparciem – dziecko uczy się reakcji od rodziców
Jeśli lęk nie mija i utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z psychologiem dziecięcym, który pomoże dobrać odpowiednie metody terapii.