Jak pomóc bliskiej osobie w kryzysie?
Widząc kogoś bliskiego, kto zmaga się z kryzysem psychicznym, naturalnie chcemy pomóc. Często jednak pojawia się lęk: „powiem coś nie tak”, „narzucę się”, albo po prostu nie wiemy, co dokładnie przeżywa druga osoba. Warto pamiętać, że najważniejsza jest obecność, empatia i gotowość do wysłuchania — nie musisz być psychoterapeutą, aby realnie wesprzeć kogoś w trudnym czasie.
Jak rozpoznać, że ktoś jest w kryzysie?
Osoba w kryzysie zwykle daje subtelne i niekiedy jawne sygnały. Może wycofywać się z kontaktów, unikać rozmów lub aktywności, które wcześniej sprawiały jej przyjemność. Zwiększona drażliwość, apatia, problemy ze snem i jedzeniem, a także trudności w codziennym funkcjonowaniu mogą świadczyć o przeciążeniu psychicznym. Szczególną uwagę warto zwrócić na wypowiedzi sugerujące brak sensu życia lub rezygnację z podstawowych potrzeb, ponieważ mogą one oznaczać ryzyko samobójcze. W psychologii kryzysu tego rodzaju sygnały traktuje się jako alarmowe – ich obserwacja jest pierwszym krokiem do udzielenia skutecznej pomocy.
Wycofanie się z kontaktów, unikanie rozmów
Wzmożona drażliwość lub apatia
Problemy ze snem, jedzeniem, codziennym funkcjonowaniem
Wypowiedzi sugerujące brak sensu życia
Jak rozmawiać z osobą w kryzysie?
Bądź obecny. Czasem sama świadomość, że ktoś jest przy Tobie, daje poczucie bezpieczeństwa. Psychologia przywiązania pokazuje, że w sytuacjach stresowych bliskość i poczucie dostępności drugiej osoby mają ogromne znaczenie dla regulacji emocji.
Unikaj oceniania i nadmiaru rad. Zamiast mówić „weź się w garść” lub „inni mają gorzej”, lepiej wyrazić prostą empatię: „Widzę, że jest Ci trudno. Chcesz o tym porozmawiać?”. Samo wysłuchanie i uznanie uczuć osoby w kryzysie działa silniej niż sugerowanie rozwiązań.
Daj przestrzeń na emocje. Pozwól bliskiej osobie mówić o swoich uczuciach, nawet jeśli są trudne czy nieprzyjemne. Tłumienie emocji zwiększa napięcie i ryzyko pogłębienia kryzysu, podczas gdy akceptacja emocji sprzyja ich regulacji.
Zaproponuj konkretne formy wsparcia. Pomoc w codziennych obowiązkach, wspólne szukanie specjalisty, spacer lub po prostu obecność w ciszy: drobne, konkretne gesty są często łatwiej przyjmowane niż ogólne zapewnienia „jestem tu dla Ciebie”. Konkretne oferty wsparcia zwiększają poczucie bezpieczeństwa i kontroli u osoby w kryzysie.
Nie zostawiaj osoby samej w sytuacjach zagrożenia życia. Jeśli pojawiają się myśli samobójcze, traktuj to poważnie. Pomocne jest towarzyszenie w kontakcie z psychologiem, lekarzem lub infolinią kryzysową. Pamiętaj, że w takich przypadkach liczy się szybka reakcja i zapewnienie, że osoba nie pozostaje sama ze swoim cierpieniem.
Nie musisz znać wszystkich odpowiedzi. Czasem najważniejsze jest po prostu być przy kimś, słuchać i okazywać troskę. To, że jesteś obecny, wysyłasz sygnał: „Nie jesteś sam/a, możesz się wspierać, a jeśli chcesz, znajdziemy rozwiązanie razem”. To już realnie zmniejsza poczucie izolacji i przeciążenia.